Ga je naar Turkije emigreren? Dan kan het fijn zijn om alvast kennis te maken met je nieuwe tantes. In het Turks zeg je namelijk niet alleen ‘teyze’ tegen je eigen tante, maar gebruik je dit ook als een respectvolle aanspreektitel voor oudere vrouwen. Bijvoorbeeld die typische buurvrouw, waarvan bijna iedereen er wel of meerdere heeft in Turkije. Ik heb zelf bijvoorbeeld wel zes of zeven tantes in de buurt wonen! Regelmatig komen zij allemaal samen in de straat, voor de deur van ons appartementencomplex en precies onder mijn raam. Meestal drinken ze thee en zitten te kletsen, maar het gebeurt ook wel eens dat ze om negen uur ‘s ochtends besluiten een kip te roosteren. Ja, onder mijn raam. Dat is ook absoluut een van de dingen om rekening mee te houden als je naar Turkije gaat emigreren. Er worden op de raarste plekken en tijdstippen echt de raarste dingen gedaan. Echt waar, wonen in Turkije is iedere dag weer bijzonder! In ieder geval, een van deze tantes springt er in het bijzonder uit.
Deze tante is onze overbuurvrouw die in het enige huis woont dat nog een huis is. Zij weigert het te verkopen ongeacht hoeveel geld ze ervoor krijgt. De gemeente kan dus niets doen behalve wachten. Tot die tijd staat haar houten huisje tussen onze stenen complexen. Dit doet niets af aan de manier waarop we met elkaar omgaan hier. Iedereen is namelijk gelijk en mag leven zoals hij of zij dat wilt. Althans.. dat werkt natuurlijk niet altijd zo! Onze buurvrouw bijvoorbeeld vroeg mij het hemd van het lijf toen we hier kwamen wonen. Turkse tantes zijn van nature nieuwsgierig, dus ik was hier al op voorbereid voordat ik überhaupt naar Turkije ging emigreren. Dat het zo’n extreem kon zijn wist ik echter niet. Het was ongeveer veertig graden tijdens onze verhuizing. We wonen halverwege een heuvel. Ik bedoel daarmee een heel hoge en steile heuvel. Toch vond ik de buurvrouw aardig en toonde ik begrip en geduld.
Toen ik enkele dagen later vrolijke arriveerde voor de laatste schoonmaakwerkzaamheden en haar begroette, draaide ze boos haar hoofd om. Ik had geen idee waarom en vertelde later op de dag aan Nevzat over dit voorval. Daar kwam de aap uit de mouw! Hij had iets gezegd van haar bemoeizucht omdat hij maar niet kon begrijpen hoe ze het in haar hoofd haalde om zoveel onnozele vragen te stellen. Let wel: hij stond op dat moment met de wasmachine op zijn schouders en zijn broer daarboven, halverwege de trap van die hoge en steile heuvel terwijl het veertig graden was. Als kers op de slagroomtaart had ze gevraagd wat ze aan het doen waren. Zowel Nevzat als zijn broer wilden alleen maar dood vanwege de hitte en konden deze vraag mentaal niet aan. De buurvrouw werd daarop zo ontzettend boos dat ze ook maar niet meer tegen mij sprak. Ik wist echter van niets en besloot dus ook niets te laten merken.
Wekenlang heb ik haar gegroet voordat ze iets terugzei. Toen ze eindelijk haar mond opentrok stopte ik haar eerst te vragen uitleg te geven over haar gedrag. Wat dacht zij wel niet te bereiken door zo te doen? Nadat ik haar leerde kennen begreep ik gelukkig dat ze oprecht bemoeizuchtig was. Ik kreeg regelmatig vragen over wie mijn bezoekers en gasten waren, waarom we zo laat thuis waren en waarom ik nog steeds niet zwanger was. Ook leerde ik dat het niet veel uitmaakt of je wel of geen antwoordt geeft. De buurvrouw weet het toch wel. Er was bijvoorbeeld een keer een vriendin die op bezoek kwam. Het was een verrassing, dus ze kwam met al haar zeshonderd tassen alleen de trap oplopen. Een van onze teyzeleri heeft haar toen geholpen met tillen, terwijl ze ondertussen het hemd van mijn vriendin haar lijf vroeg. Mijn vriendin vertelde dat ze op bezoek ging en blijkbaar wist de buurvrouw precies wie ik was, wat ik deed en vooral ook waar, wanneer en met wie. Even voor de duidelijkheid: ik heb deze vrouw nog nooit ontmoet.
Toch zijn er ook voordelen aan het hebben van een tante in de buurt. Zo was ik laatst bijvoorbeeld mijn sleutel vergeten en zat ik buiten voor de deur te wachten, rond een uur of twaalf s’ nachts. Ik vond dat geen probleem want het was nog steeds dertig graden. Ik had bovendien mijn telefoon, drinken en zat prima. Nevzat zou er binnen een uurtje zijn. Toch stond de buurvrouw erop dat ik bij haar thuis zou komen. Nadat ze me had volgepropt met een watermeloen van minstens zes kilo gingen we zitten op haar balkon. Vijf minuten later kwam ze aanzetten met thee, koekjes, dolma’s en een fruitsalade. Ook kreeg ik een Tupperwarebak vol eten om mee naar huis te nemen en ik weet het niet zeker, maar volgens mij vroeg ze of ik nog watermeloen wilde. Ondertussen was ze namelijk ronduit aan het ratelen over wie er in welk appartement woont en hoe laat deze mensen wel en niet thuis zijn. Ik had moeite om haar bij te houden, maar begreep inmiddels goed waarom ze weigert haar stuk grond aan de gemeente weg te doen.
Vanaf haar balkon kijkt de buurvrouw uit over een soort van vallei vanaf waar ze wel honderd appartementen kan zien. Ze weet precies wanneer de mensen op vakantie zijn, wie er wel eens een meisje mee naar huis neemt en hoeveel kinderen iedereen heeft. Het is werkelijk verbazingwekkend! Toen ik het onderwerp probeerde te veranderen naar eten maakte ik een grote fout. Om je voor dezelfde fout te behouden kan ik je aanraden om elke gerechten te leren koken voordat je naar Turkije zult emigreren, of minstens drie recepten uit je hoofd doen te leren. Ik kreeg een preek van een uur over mijn schoonmoeder en schoonzusje. Blijkbaar hadden deze vrouwen mij allang moeten leren koken zoals een goede vrouw dat betaamt. Heeft mijn schoonzusje wel een echtgenoot? Nee? Dat dacht ze al! Mijn tante begon vond het inmiddels niet grappig meer en ik probeerde de situatie te redden door te zeggen dat ze wel goed kunnen kijken, maar het mij gewoon nog niet hebben geleerd. Leuk weetje: mijn schoonmoeder werkt als kokkin voor een groot restaurant.
Toen de bel ging raakte de buurvrouw nog echt in paniek. Ze had geen propere kleding aan en geen idee hoe ze nu zo snel midden in de nacht de deur kon openen. Aanbellen op dit tijdstip is prima normaal trouwens, dat blijkt. Ik bood aan om de deur te openen en bedacht me dat het Nevzat wel eens zou kunnen zijn. De buurvrouw vond dat prima en was inmiddels haar slaapkamer ingedoken. Toen ze naar de deur kwam lopen zag ze er prachtig uit. Tot ze haar mond opendeed begon te schreeuwen. Ze kon er niet over uit dat Nevzat mij alleen had gelaten. Hoe durfde hij? Netjes aankleed kwam ze naar de deur lopen om hem de wind van voren te geven. Schreeuwen op dit tijdstip is prima normaal trouwens, dat blijkt. Ze schroomde ook niet om haar volume nog harder aan te zetten. Het ging maar door. Ik begreep niets meer van wat ze zei en deed niet eens meer de moeite. Nevzat stond in de deuropening en deed niets anders dan haar verbaasd aankijken. Buren die wakker werden, deden de ramen open en keken net zo droog mee.
Ik twijfelde even of ik popcorn zou gaan maken voor iedereen, maar ben weer op het balkon gaan zitten met een kop thee. Toen ze eindelijk stil was deed iedereen het raam dicht om weer te gaan slapen. Ik bedankte de voor de fijne avond en Nevzat voor de gastvrijheid. Dat was dat. Achteraf heb ik hier zo hard om gelachen. Dat komt misschien omdat ik een expat ben, maar ik vind het soms uitermate grappig. Het kan zijn dat dit misschien wat vreemd overkomt en je dit alleen begrijpt als je ooit een ‘teyze’ hebt ontmoet. Als dat niet zo is, zal dat zeker gebeuren wanneer je naar Turkije gaat emigreren. Het is echt een bepaald vrouw dat alles over iedereen en bovendien ook veel beter weet. Ze vertellen het precies wanneer je teveel bent aangekomen of wanneer jij of je kind ziek zal worden. Je hoeft niet meer zelf na te denken over je kleding want zelfs als het dertig graden is vertelt teyze je dat je een vest aan moet doen zodat je geen kou vat. Als het tijd is om te ramen te lappen dan hoor je dit vanzelf en ook als je denkt dat je goed hebt schoongemaakt weet de buurvrouw (die nog nooit een voet binnen heeft gezet) precies te vertellen waar je een hoekje bent vergeten.
Aan de geur die naar buiten komt terwijl je aan het koken bent, weet ze precies welke kruiden in welke hoeveelheid je nog moet toevoegen om je gerecht nog lekkerder te maken! Ga je naar Turkije emigreren en wil je leren over normen en waarden van de Turkse cultuur? Teyze leert het je met veel liefde en passie. Ze zorgen ervoor dat je kinderen veilig buiten kunnen spelen terwijl jij je ding doet, dat de straatkatten niet teveel intieme avonturen beleven, jij veilig in de nacht over straat kunt en ook overdag niet lastig gevallen wordt. Een teyze weet ieder volume van haar stem in te zetten ongeacht de situatie, het tijdstip of de plaats. Ook als je op zoek naar een goede echtgenoot weet de teyze raad. Maak je trouwens ook geen zorgen over levensvragen die je hebt. Het maakt niet uit of het gaat over de opvoeding van je kinderen, de laatste mode, politieke kwesties of de nieuwste roddels, teyze heeft overal een antwoordt op of oplossing voor! Ze aait, knuffelt en streelt je te pas en onpas, maar schroomt ook niet om afwijzend of juist liefdevol in ieder vetrolletje op je lichaam te knijpen. Als je ziekt bent komt ze voor je zorgen en soms komt ze schalen vol eten bezorgen.
