Opgroeien met verschillende culturen: de zoektocht naar je innerlijke zelf

Opgroeien met verschillende culturen

Jaren geleden, voordat ik uit Nederland vertrok, voelde ik me hier niet thuis. Dat had ik eigenlijk ook nog nooit gedaan want, hoewel ik dacht dat ik ‘gewoon’ Nederlands was, ben ik opgegroeid met verschillende culturen. Ik heb een achtergrond van zeven landen en ben daarmee een echte mengelmoes. Bovendien zijn veel van mijn directe familieleden ook samen met iemand van een andere afkomst. Onbewust kreeg ik dus invloeden mee vanuit diverse culturen met verschillende tradities, normen en waarden. Maar bij ons was dit altijd vanzelfsprekend en merkte ik er eigenlijk niets van. Iedereen kon goed met elkaar overweg en van misverstanden en ergernissen was eigenlijk nooit sprake. Ik zag geen verschil tussen mensen, ongeacht huidskleur, ideologie of religie. Het besef dat ik een kleurrijke achtergrond heb, kwam pas later, toen ik tijdens mijn opleiding een verslag moest schrijven over mijn opvoeding. Ik kan me nog goed herinneren dat ik me toen ineens bewust werd dat ik andere normen en waarden mee had gekregen dan mijn Nederlandse klasgenoten. Dit verklaarde waarom ik vaak zo ‘anders’ werd behandeld en me ook vaak zo voelde. Het leek namelijk wel alsof ik nooit ergens helemaal bij paste.

Geen hokjes en geen grenzen

Dit gevoel was echter altijd meteen verdwenen zodra ik een voet over de grens zette. Dan voelde ik me ineens alleen maar mens, net zoals ieder ander die op deze aarde en twee benen rondloopt. Het leek wel alsof ik dan plotseling mezelf kon zijn. Dat klinkt misschien een beetje raar, maar ik begrijp wel waar dat vandaan kwam. In Nederland was ik constant bezig om mezelf aan te passen naar de situatie waarin ik me begaf en de mensen met wie ik was. Want, hoewel er bij ons in de familie geen hokjes en grenzen waren, ervoer ik dat buiten de deur anders. Ik had dus al vroeg geleerd om snel te schakelen en ongemakkelijk situaties te voorkomen. In het buitenland is dit niet nodig, omdat je bij voorbaat al als vreemdeling wordt gezien. Je hoeft dan niet, al dan onbewust, aan allerlei ongeschreven verwachtingen te voldoen. Dan kun je gewoon de mix en mengelmoes zijn die je bent. Voor mij was dit altijd een euforisch gevoel van vrijheid, in iedere zin van het woord. Ik voelde me onbegrensd en onbevangen, niets meer dan puur mezelf. Ondertussen ervoer ik een intense verbinding met alles om me heen. Dit was verwarrend en zorgde dat ik worstelde met de vraag: wie ben ik?

too foreign for home to foreign for here

Iedereen is anders, maar toch hetzelfde

Deze vraag is heel normaal en stellen we onszelf allemaal. Daarvoor hoef je niet met verschillende culturen op te groeien. Het is echter wel noodzakelijk om te weten wat je afkomst is en meer te weten over je achtergrond. Cultuur bepaalt namelijk je identiteit en zegt dus iets over wie je bent, wat je belangrijk vind en hoe je over dingen denkt. Als je opgroeit met verschillende culturen kun je daaruit de mooiste aspecten kiezen en je deze eigen maken. Maar het kan er ook voor zorgen dat je het gevoel hebt in stukjes te worden gesplitst.  Vanuit verschillende kanten is namelijk de kans om in aanraking te komen met onbegrip, vooroordelen, misverstanden en zelfs discriminatie groot. Hierdoor kun je het gevoel hebben dat je jezelf niet mag zijn, jezelf moet verdedigen of ga je juist dingen uit de weg. Je voelt je nergens echt thuis en kunt daar heel onzeker van worden, maar ook eenzaam. Toch zie ik het als voordeel en positief om tussen meerdere culturen op te groeien. Hoewel het niet altijd makkelijk is, heeft het er wel voor gezorgd dat ik de wereld vanuit een prachtig en kleurrijk perspectief kan waarnemen. Ik zie dat iedereen anders, maar toch hetzelfde is.

Eigen identiteit en diversiteit

We zijn namelijk allemaal op ontdekkingstocht en proberen ons plekje in de wereld te vinden. Helaas vergeten we daarbij vaak dat iedereen goede en minder goede eigenschappen heeft, over verschillende talenten beschikt en dromen en wensen wilt waarmaken. Ook hebben we allemaal dezelfde emoties: we voelen dezelfde angst, pijn, vreugde en liefde. Iedereen beschikt namelijk over een lichaam dat bestaat uit dezelfde stof! Ondanks dat we allemaal anders zijn, verschillen we dus helemaal niet zoveel van elkaar. Als je opgroeit tussen verschillende culturen begrijp je dit al op jonge leeftijd. Dat is natuurlijk mooi, maar tegelijkertijd ook de reden waarom het zo moeilijk is om je ergens echt thuis te voelen. Dit bewustzijn is namelijk niet voor iedereen vanzelfsprekend en voor sommige mensen kan diversiteit bedreigend zijn. En dat, terwijl het juist de reden is dat het leven zo mooi is. Deze wereld heeft ons namelijk zoveel moois te bieden. Het is een lust voor al je zintuigen, een mix van culturen, kleuren, geuren en geluiden, maar ook van tradities, ontdekkingen en experimenten.

Thuis is waar je hart is

Door hiervoor open te staan kunnen we van elkaar leren. Verschillende culturen vormen ons en zijn een verrijking voor het leven, omdat hierdoor mogelijkheden en verbindingen tot stand komen. Zo kunnen we verder te groeien en ontwikkelen, maar ook dromen en doelen verwezenlijken. Jouw unieke identiteit draagt bij aan dit proces van het grotere plaatje. Uiteindelijk staan we namelijk allemaal met elkaar in verbinding en maken we deel uit van een geheel. Ik denk dat iemand die opgroeit met verschillende culturen bevoorrecht is om dit te begrijpen en ervaren. Voor ons is het namelijk iets natuurlijks en vanzelfsprekends om deel uit te maken van een multiculturele samenleving. En omdat we steeds meer leren om elkaar te accepteren zonder te oordelen, hoop ik dat dit het begin is van een evolutie die ervoor gaat zorgen dat denkbeeldige grenzen verdwijnen en mensen ongeacht huidskleur, ideologie en religie kunnen samenleven in harmonie en vrede. Thuis is waar je hart is, de wereld is immers van ons allemaal. En zolang je maar naar je hart luistert, ben je altijd op de juiste plek. Het maakt dus niet uit waar je woont en het gevoel dat je nergens bijpast, is niets meer dan de zoektocht naar je innerlijke zelf.