It’s the duty of every human being, if you’re human, to help these people
Fire at Sea, originele titel ‘Fuocoammare’, is een Italiaans-Franse documentaire uit 2016. De film is geregisseerd door Gianfranco Rosi. Aanvankelijk was hij gevraagd door Instituto Luce, een Italiaans filmarchief, om een kortfilm te maken om de problematiek op Lampedusa vast te leggen. Bij aankomst op het eiland besefte hij dat een kortfilm niet zou volstaan en besloot hij een lange documentaire te maken waarvoor hij maandenlang op het eiland verbleef. Bijzonder weetje: Er is maar een scène in de documentaire geënsceneerd; die waar Samuele samen met een vriendje aan het spelen was. Net buiten beeld een visser voorbij en Gianfranco heeft de visser gevraagd om nog eens langs te lopen. Alle andere scènes zijn werkelijkheid, realiteit.
Samuele Caruanais een twaalfjarige jongen uit een vissersfamilie die snel zeeziek wordt. Hij heeft een lui oog, weinig zin in school en vermaakt zich met het maken van katapulten om op vogels te schieten. Hoewel Samuele op het Italiaanse eiland Lampedusa woont, maakt hij zich totaal niet druk om de vluchtelingen die hier dagelijks aankomen. De eilandbewoners komen namelijk net zo min met de vluchtelingen in aanraking als de rest van Europa. Het leven op het eiland gaat gewoon door. Maar, de enige arts op het eiland, Bartolo Pietro verbindt de twee totaal contrasterende werelden met elkaar. Hij is namelijk niet alleen de dokter voor de eilandbewoners, maar ook degene die al vijfentwintig jaar wordt opgeroepen om medische assistentie te verlenen wanneer vluchtelingen aan worden land gebracht, levend of dood.
Fire at sea is een hartverscheurend en pijnlijk realistisch kunstwerk, zonder een oordeel te vellen of een politiek standpunt te maken. Het contrast tussen de twee werelden, -die van ons welvarende Europeanen en die van wanhopige vluchtelingen, is hierdoor pijnlijk zichtbaar. De migrantencrisis wordt zeer krachtig verbeeldt met prachtige en voor zichzelf sprekende beelden die nauwelijks tekst bevatten. Dit is ook niet nodig want er zijn geen woorden om dit leed te kunnen beschrijven. Tevens biedt dit de kijker ruimte voor eigen interpretatie en conclusies. Je wordt namelijk niet alleen emotioneel diep geraakt, maar ook aan het denken gezet over morele kwesties en politieke vraagstukken. Gianfranco Rosi laat niets anders dan de harde realiteit zien, op een prachtige cinematografische manier.
Die realiteit is niet alleen droevig, maar ook confronterend. Voornamelijk omdat we lange tijd onze ogen voor hebben gesloten en we dit om de een of andere reden op het journaal niet zien. “Het is tijd om bewustwording te creëren en de werkelijkheid onder ogen komen” aldus Gianfranco Rosi. En hoewel ik het daar mee dan mee eens mee denk ik meer nog dat we moeten leren kijken en begrijpen. Fire at Sea is daar een start van, als je het mij vraagt moet dit verplichte stof worden.
