Kun je tijdens de vakantie veilig je paspoort afgeven in het buitenland?

Gezien de toename van identiteitsfraude zijn veel reizigers bezorgd over het afgeven van een paspoort tijdens hun vakantie. Begrijpelijk natuurlijk! Er is namelijk niemand die wilt dat hem of haar dit overkomt. In Nederland mogen slechts enkele organisaties een kopie van je identiteitsbewijs maken. Toch gebeurt het nog in veel landen dat bijvoorbeeld accommodaties vragen om paspoort. Hierdoor is het vaak niet helemaal duidelijk wat je nu eigenlijk het beste kunt doen als er wordt gevraagd om het afgeven van je paspoort in het buitenland.

Waarom wordt er om je identiteitsbewijs gevraagd?

In veel landen is het heel normaal dat accommodaties om een legitimatiebewijs vragen bij het inchecken. Zij hebben een aantal gegevens nodig om hun gasten te identificeren en registreren. Dat kan zijn vanwege het afdragen van toeristenbelasting, maar ook om toeristen aan te melden bij de politie in verband met veiligheid. Het hangt per land welke regels er gelden en dus welke gegevens er nodig zijn. Meestal is het voldoende dat er slechts een aantal gegevens, zoals naam geboortedatum en documentnummer, worden overgenomen uit je paspoort. Maar het gebeurt ook regelmatig dat er perse wordt gevraagd om het afgeven van je paspoort in het buitenland.

Het is echter helemaal niet nodig om het Burgerservicenummer (BSN) over te nemen. Juist het BSN is gevoelig voor fraude en misbruik, zeker in combinatie met een pasfoto. Als een accommodatie een kopie of scan van je paspoort maakt, wordt het risico op misbruik van je gegevens versterkt. De rijksoverheid voert campagne om burgers op deze risico’s te wijzen. Zij raden het afgeven van je identiteitsbewijs daarbij ten zeerste af. Om risico’s op misbruik te beperken, staat het BSN-nummer op de nieuwste versie paspoorten zelfs op de achterkant, in plaats van op de voorkant.

Wat te doen als de receptionist je paspoort of ID-kaart wil innemen?

Geef aan dat je niet wilt dat je identiteitsbewijs wordt ingenomen. Leg daarbij uit dat het risico op fraude hiermee wordt vergroot. Je kunt ook zeggen dat je het document simpelweg bij je moet dragen, om jezelf te kunnen legitimeren als je bijvoorbeeld een politiecontrole hebt. Ook in het buitenland kun je namelijk een boete krijgen als je jezelf niet kunt identificeren met een identiteitsbewijs. Gaat de accommodatie echt niet akkoord of kan het echt niet anders, schrijf dan op voorhand alle gegevens van de accommodatie op voor het geval je wel slachtoffer wordt van identiteitsfraude.

Wat kun je doen om jezelf toch te legitimeren?

Maak voordat je op reis gaat zelf al een aantal kopieën van je paspoort of ID-kaart. Je kunt hierop het BSN-nummer onleesbaar maken. Zo kunnen je gegevens niet worden misbruikt. Zet daarnaast ook een kruis door je profielfoto, schrijf op voor wie de kopie bedoeld is en voorzie de kopie van een datum. Wilt de accommodatie perse zelf een kopie maken? Vraag dan of zij je gegevens onleesbaar maken. Schrijf trouwens altijd tekst door de andere gegevens op je paspoort heen, zodat het er niet zomaar afgeknipt kan worden.

Je kunt er ook voor kiezen om de ‘Kopie ID’ applicatie te gebruiken. Deze is ontwikkeld door de overheid en zorgt ervoor dat je makkelijk, veilig en snel een scan van je identiteitsbewijs kunt maken. Je kunt het BSN-nummer doorstrepen en je kunt een watermerk met het datum en de doel van de kopie op de scan zetten. Vanuit de applicatie kun je de scan direct doormailen naar de accommodatie. Of schaf een speciaal paspoorthoesje dat fraudegevoelige gegevens beschermt aan. Onder andere bij de ANWB en bol.com zijn deze RFID hoesjes (affl) verkrijgbaar.

Let op: het BSN-nummer staat twee keer op je paspoort. Het staat een keer achter de geboortedatum en een keer in de rij cijfers en letters onderaan. Streep het op beide plaatsen door!

In welke situaties moet je wel je paspoort afgeven in het buitenland?

Tevens vind je op de website van de ANWB een handig bruikbare brief in het Duits, Engels, Frans, Italiaans, Nederlands, Spaans en Turks, waarin uitgelegd staat dat je het paspoort volgens onze regels niet zomaar afgeven mag worden en dat het document eigendom is van de Nederlandse staat. Deze brief is opgesteld in samenwerking met het ministerie van Buitenlandse Zaken. Toch zijn er situaties waarbij je wel je paspoort moet afgeven in het buitenland. Zo zijn er landen, waaronder Italië, Spanje, Kroatië, Rusland en enkele Aziatische landen, waarbij de autoriteiten je legitimatie controleren. Ook tijdens het maken van een cruise of rondreis wordt het paspoort ingenomen, zodat je niet telkens zelf bij de controle aanwezig hoeft te zijn. Ditzelfde geldt voor als je met bijvoorbeeld een touroperator, zoals een busmaatschappij, tussen twee landen reist.

Je kunt dus te maken krijgen met de wet- en regelgeving van andere landen en dient je hieraan te houden. Immers, kun je iemand in het buitenland niet dwingen om zich te houden aan de Nederlandse wet. Het is echter belangrijk om altijd je gezonde verstand te gebruiken. Als je het niet vertrouwt, neem dan contact op met de lokale autoriteiten om navraag te doen.