Reizen met het openbaar vervoer in Istanbul: alles wat je moet weten!

Over het openbaar vervoer in Istanbul valt veel te zeggen. Er zijn metro’s, de metrobus, taxi’s, watertaxi’s, de stadsbus, veerboten, treinen, de tram, de kabelbaan, de funicular, dubbeldekkers, de lange-afstandbus en de zeebus. Ik denk dat dit alle vervoersmiddelen zijn, maar neem het me niet kwalijk als ik er een vergeten ben. Het zijn er namelijk zoveel! Hierdoor kan het openbaar vervoer in Istanbul in eerste instantie onoverzichtelijk en ingewikkeld lijken. Maar gelukkig is dit helemaal niet zo! Ik ga proberen om het zo makkelijk mogelijk voor je te maken door de meeste belangrijke informatie op een rijtje te zetten. Wel wil ik je alvast waarschuwen door te zetten dat het openbaar vervoer ontzetten druk, langzaam en onhygiënisch kan zijn. En ondanks dat er zoveel keuze is, kun je na 00.00 uur ‘s nachts alleen nog gebruik maken van de metrobus en taxi’s.

Het verschil tussen Akbil en Istanbulkart

Akbil is een elektronische sleutelhanger en de voorloper van de Istanbulkart, de OV-chipkaart van Istanbul. Waarom ik je deze informatie geef? Nou, omdat er door verschillende reisorganisaties nog steeds wordt aangeraden om een ‘akbil’ aan te schaffen als je in Istanbul bent. Echter, zijn deze sleuthangers helemaal niet meer verkrijgbaar. Je moet dus op zoek naar een Istanbulkart. Dit is een pasje waarmee je gebruik kunt maken van al het openbaar vervoer in Istanbul, met uitzondering van taxi’s en de dolmus. Het is ook mogelijk om met ‘jetons’ te reizen, maar dit is aanzienlijk duurder. Zeker als je met meerdere personen tegelijk reist.

Istanbulkart kopen en opladen

Een Istanbulkart kun je overal aanschaffen. Dit is echter een typische Turkse manier om het antwoordt op de vraag te omzeilen. Je zult het pasje namelijk niet op voor de hand liggende plaatsen vinden. Het beste vraag je er daarom naar bij een Simitci (straatverkoper van broodjes), in een lokale schoenenwinkel of bij de bakker. Ook winkels waar een uithangbord met de tekst ‘akbil’, verkopen de Istanbulkart. Hier kun je de kaart ook meteen laten opladen. Evenals bij de kiosk of in het station. Bij een kiosk geef je jouw pasje met het gewenste bedrag aan de verkoper, waarna hij deze voor je zal opladen. In het station staan automaten waar je kaart in kunt leggen. Zo kun je de Istanbulkart opladen, maar ook meteen kijken hoeveel saldo er nog opstaat. Opladen kan al vanaf een bedraf van vijf Turkse Lira.

Bij gebruik van een Istanbulkart kun je met meerdere personen tegelijkertijd gebruik maken van het openbaar vervoer in Istanbul. Je hoeft alleen maar meerdere keren inchecken. Dat is alles. Uitchecken hoeft namelijk niet. Tenzij je maar een kleine afstand met de metrobus reist. Dan kun je namelijk, voordat je uitcheckt, je pasje langs een scanner houden en krijg je een klein bedrag terug gestort op je pasje.

Reizen met de metro in Istanbul

De metro in Istanbul is nog relatief nieuw. In 2000 werd volgens mij de eerste lijn in gebruik genomen en er komen nog steeds nieuwe lijnen bij. Het is daarom aan te raden om van tevoren de stations alvast te bestuderen. De metro’s in Istanbul zijn modern, schoon en veilig. Ik ga gerust ‘s avonds laat nog alleen met de metro. Dit is geen enkel probleem. Alle stations zijn goed verlicht, er hangen camera’s en loopt voldoende beveiliging rond. Bovendien worden de stations ‘s nachts afgesloten en hangen er geen ongewenste gasten rond. Hoewel het netwerk ingewikkeld lijkt, is dit helemaal niet zo. Het netwerk bestaat uit verschillende lijnen in twee richtingen, die zich over bijna heel Istanbul verspreiden. Op sommige stations kun je overstappen op een andere lijn of op een ander vervoersmiddel.

Het netwerk bestaat uit:

M1 Yenikapı – Havalimanı (vanaf vliegveld Ataturk naar het oude centrum)
M2 Yenikapı – Hacıosman (vanaf het oude centrum door het Europese gedeelte van Istanbul)
M3 Esenler Otogar – Kirazlı (vanaf het busstation door de buitenwijken aan de Europese kant)
M4 Kadıköy – Kartal (aan de Aziatische kant)
M5 Kirazlı – Olimpiyat Parkı/Başakşehir 4 (deze lijn is nog niet open)

Kijk hier voor een map van de metro in Istanbul.

Vervoer met de metrobus

De metrobus is een snelle en lange bus die over een speciale rijstrook beschikt en de twee continenten met elkaar verbindt. Deze rijstrook is tweeënvijftig kilometer lang, heeft vijfenveertig stations en doet hier in totaal drieëntachtig minuten over. Per dag verplaatsen maar liefst zevenhonderdduizend (!) mensen zich per metrobus. Het is dan ook regelmatig heel druk. Soms duurt het wel een half uur voordat je in kunt stappen! Gelukkig zul je tijdens een kort verblijf in Istanbul niet snel gebruik hoeven maken van dit vervoersmiddel. Het zijn namelijk voornamelijk inwoners van buitenwijken die zich zo verplaatsen om op het werk te komen. Wil je toch gebruik maken van de metrobus? Bekijk dan deze website met meer informatie.

Taxi’s in Istanbul

Taxi’s zijn, vergeleken met Nederland, spotgoedkoop. Zeker als je met meerdere mensen reist, kan het goedkoper zijn dan het openbaar vervoer in Istanbul! Let altijd wel goed op want er zijn nog wel eens taxichauffeurs die buitenlanders proberen op te lichten. Het is daarom belangrijk om geen vaste prijs af te spreken (dan ben je sowieso duurder uit), maar op de meter te rijden. Houdt de meter goed in de gaten want sommige chauffeurs manipuleren deze. Iedere taxi heeft ook een kaart met tarieven en er is geen nachttarief. Let wel: voor heel korte afstanden wordt standaard tien lira berekend. Bovendien is het verstandig om voldoende kleine briefjes bij de hand te hebben, zodat je geen slachtoffer wordt van een wisseltruc. Om diezelfde reden is het ook verstandig om met lira’s in plaats van euro’s te betalen.

Daarnaast is het belangrijk om als vrouw nooit voor in te stappen, maar altijd plaats te nemen op de achterbank. Zeker als je alleen bent. Let er bovendien goed op dat er geen omweg wordt gemaakt, of zelfs herhalende rondjes worden gereden. Dit heeft een vriendin een keer meegemaakt, nota bene in haar eigen straat. Hoewel het verhaal hilarisch is, was het op dat moment natuurlijk alles behalve grappig. Als een chauffeur onbeleefd is, stap dan ook resoluut uit! De kans is klein, maar mocht er toch iets misgaan noteer dan het nummer van de taxi en het kenteken. De overheid treedt streng op tegen fraudeurs en het loont zeker de moeite om een klacht in te dienen. Je kunt bellen naar het nummer: 444-15-23 of 325-15-15 of je hotel vragen om hulp.

Door de stad met de stadbus

De stadsbussen in Istanbul zijn vaak buitengewoon druk en ouderwetst. Ze rijden werkelijk overal, kriskras en toeterend, in iedere richting van de stad. Ik ben nog nooit een buschauffeur tegengekomen die Engels spreekt, dus zorg er van tevoren voor dat je de route weet. Bovendien hebben de bussen niet altijd dezelfde routes, dus als je ergens uitstapt, betekent dit niet per se dat je op dezelfde plaats ook weer kun instappen. Ook zijn er geen vaste tijden. Of misschien ook wel, maar is het gewoon onmogelijk om ook aan deze tijden vast te houden. Wil je gebruik maken van de bus, bekijk dan zeker de routeplanner.

Veerboten in Istanbul

Dit is persoonlijk mijn favoriete vervoersmiddel om van het tussen de twee continenten te reizen! De veerboten in Istanbul hebben allemaal regelmatige dienstregelingen en verplaatsen zich vrij snel. In de zomer wordt er meer dan in de winter gevaren en met een beetje mazzel spot je zelfs dolfijnen! De bekendste verbinding is Kabataş – Adalar (de Prinseneilanden). Deze tocht duurt vijfennegentig minuten vanaf Kabatas. Er zijn ook snellere veerboten, maar deze zijn een stuk duurder. Voor de gewone vapur (veerboot) betaal je ongeveer vier lira per enkele reis. Let op: neem vooral niet de laatste of een na laatste veerboot terug. De veerboten accepteren maar een bepaald aantal mensen en voornamelijk in de zomer is het druk. Je zult zonder pardon worden achtergelaten als het maximaal aantal passagiers is bereikt, dus probeer op tijd terug te gaan.

Daarnaast zijn er de volgende verbindingen:

Eminönü-Kadıköy
Eminönü-Üsküdar
Karaköy-Haydarpaşa
Karaköy-Kadıköy
Kabataş-Kadıköy
Beşiktaş-Üsküdar
Beşiktaş-Kadıköy
Beşiktaş-Küçüksu

Een ritje met de funicular

Hier is altijd heel wat om te doen en het staat op het lijstje van menig toerist om gebruik te maken van de funicular, de verbinding tussen Kabatas en Taksim. De funicular werd geopend op 17 januari 1875 en was daarmee de tweede ondergrondse spoorweg ter wereld. Toen waren het twee sporen met houten karretjes, die op stoom werkten om de klim van de zestig meter hoge heuvel te besparen. Inmiddels is de funicular gemoderniseerd en worden de metalen karren elektrisch bestuurd op een enkel spoor. Als je de kans hebt, is het zeker leuk om een ritje te maken!

Gevaar voor je leven met de dolmus

Mijn vader noemt dit een dolle bus en daar moet ik hem toch wel gelijk in geven. Er was ooit een onderzoek waarin aan expats werd gevraagd of zij bang zijn voor terroristische aanslagen in winkelcentra in Istanbul. Een vrouw gaf toen aan dat zij banger is voor een ongeluk met de dolmus die haar naar het winkelcentrum brengt, omdat terwijl zij zich tussen tien mensen in staande probeert te houden, de chauffeur kriskras over de weg rijdt, terwijl hij tegelijkertijd thee drinkt, geld wisselt, ruzie maakt met zijn vrouw aan de telefoon en een sigaret rookt. Ik kon haar geen ongeluk geven!

Toch is de dolmus niet meer uit mijn leven weg te denken. Het is namelijk een van de meest gebruikte vervoersmiddelen in een Turkije. Als het ware is het gewoon een gedeelde taxi. Er zijn geen vaste haltes, maar je kunt in- en uitstappen waar je maar wilt. Als je in wilt stappen hoef je alleen maar je hand op te steken. Uitstappen is iets lastiger. Je moet dan heel hard: ‘müsait bir yerde’ (moesaait bir jerde) roepen om de chauffeur te laten stoppen. Als je zoiets als ‘stop’ roept, gebeurt er namelijk helemaal niets. De tarieven van de dolmus liggen rond de twee lira per ritje, ongeacht waar je in of uitstapt. Betalen kan via degene die voor je zit of staat, het geld wordt namelijk doorgegeven tot het bij de chauffeur terecht komt.

De tram in Istanbul

Dit is waarschijnlijk het belangrijkste vervoersmiddel voor toeristen, van al het openbaar veroer in Istanbul. De tram T1 rijdt namelijk van Kabatas naar Zeytinburnu, door het historisch centrum van Istanbul. Hoewel de meeste bezienswaardigheden op loopafstand zijn, scheelt deze tram je een veel geklim. De tram doet verschillende belangrijke bezienswaardigheden aan zoals de Blauwe Moskee, Grote Bazaar, Basilica Cistern en het Museum voor Turkse en islamitische Kunst.

Heb je nog vragen over het openbaar vervoer in Istanbul? Stel ze dan gerust in de comments!